Dominik Głąb
Absolwent Wydziału Wzornictwa ASP w Warszawie. Stanowisko asystenta w Katedrze Podstaw Projektowania łączy z pracą senior designera w studiu projektowym Kaniewski Design. Prowadzi tam projekty związane z transportem (autobus, camper, tramwaj, skuter trzykołowy), architekturą (stacja benzynowa, meble miejskie dla miasta Sopot, wnętrze wagonu WARS), automatami do sprzedaży (drukarka biletów, biletomat, soczewkomat), meblami (wyposażenie restauracji, meble domowe) oraz naczyniami ceramicznymi.
Współpracował także z MPM Produkt (otrzymał nagrodę Dobry Wzór za projekt sprzętu AGD), Instytutem Mechanizacji Budowlanej i Górnictwa Skalnego (projekt ładowarki), Mennicą Polską (stworzył nową gamę produktów numizmatycznych), firmą Xicorr (zaprojektował zegarki Syrena Sport oraz Operator). Należy do Stowarzyszenia Projektantów Form Przemysłowych. Jako wykładowca na Wydziale Wzornictwa w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie wraz z Jackiem Suraskim współprowadzi Pracownię Podstaw Projektowania 3, kontynuującą myśl zmarłego w roku 2004 profesora Cezarego Nawrota.
Geneza i cel pracy.
Celem niniejszej pracy jest stworzenie kompendium wiedzy, które zawiera informacje dotyczące materiałów oraz technologii z jakimi student Wydziału Wzornictwa na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie spotka się podczas wykonywania swojego zawodu.
Zamiarem autora jest stworzenie bazy danych materiałów, technologii oraz procesów wytwarzania produktów. Cała wiedza opiera się na doświadczeniu zawodowym autora zdobywana przy projektowaniu produktów.
Dla przyszłego projektanta, a także dla osoby prowadzącej projekt, niezbędna jest możliwość porozumienia się ze wszystkimi, umiejętność sprawnej komunikacji, wymiany informacji. W celu znalezienia wspólnej płaszczyzny porozumienia z tworzącym zespół inżynierem, technologiem, materiałoznawcą czy konstruktorem, niezbędne jest sprawne poruszanie się w świecie technologii. Celem niniejszej pracy jest ułatwienie tego zadania.
”Wzornictwo przemysłowe we wszystkich specjalizacjach jest tą specyficzną dziedziną, która łączy tak dalekie zawody jak technika, ekonomia, kultura materialna, sztuka, moda, ergonomia, ekologia czy socjologia. Projektowanie wzornictwa przemysłowego mimo bliskich związków ze sztuką ma charakter działalności racjonalnej opartej na właściwych metodach działania. Zwrot „proces projektowy” wywodzi się z metod pracy inżynierskiej, ogólnej metodologii projektowania. Poszukiwanie, udoskonalanie, uniwersalizacja i indywidualizacja, szukanie prawidłowości i sprzeczności, poddawanie pod dyskusję oczywistych reguł jest wpisane w istotę zawodu projektanta wzornictwa”1.
Zamiarem autora jest zebranie pojęć i haseł niezbędnych do prowadzenia prac projektowych. Jednak dziedzina ta jest bardzo rozległa i rozwija się tak dynamicznie, że jest to zadanie bardzo trudne i pracochłonne. Niniejsza praca stanowi więc swego rodzaju wstęp, podstawowe ABC, pozwalające przełamać blokadę osobie nie mającej wykształcenia technicznego i umożliwiające nawiązanie dialogu, rozpoczęcie prac których celem jest powstanie nowego obiektu, spełniającego oczekiwania wszystkich stron uczestniczących w jego tworzeniu a także – czy przede wszystkim – klienta.
Czym spowodowane jest zjawisko polegające na tym że osoby z różnych branż, mino iż pracują nad jednym projektem, często nie potrafią się porozumieć? Trudności w komunikacji, jak już wspomniano, wynikają przede wszystkim z różnic w używanym języku, a te – z odmiennych charakterów uczelni oraz profili kształcenia przyszłych projektantów i inżynierów.
Należy dodać że to dobrze iż programy nauczania się nie dublują, bo dzięki temu zarówno inżynier jak i projektant ma możliwość uzyskania kompletnego i szerokiego wykształcenia w swojej dziedzinie. Aby te różnice wykorzystać w sposób synergiczny, konieczne jest zrozumienie istoty tych odrębności, chęć porozumienia się i umiejętność znalezienia „wspólnego języka”.
Projektanci wzornictwa w Polsce studiują na Akademiach Sztuk Pięknych, gdzie zagadnienia dotyczące kształtów przedmiotów, ich funkcji, estetyki itp. przedstawiane są w kontekście cywilizacyjnym, socjologicznym, ekonomicznym, ekologicznym, etycznym, prawnym, związanym z modą, globalizacją czy lokalną polityką społeczną. Studenci uczą się używać języka barwnego i opisowego, narracyjnego, opisującego nie tylko sam przedmiot ale też zjawiska które mają towarzyszyć jego pojawianiu się.
Dzięki temu są w stanie stworzyć najpierw wizję przedmiotu którego jeszcze nie ma a następnie nadać tej wizji konkretny kształt. Kształt który jest nowoczesny, innowacyjny i który wyróżnia dany przedmiot na tyle że ma on rację bytu i może wejść do produkcji. Studenci zazwyczaj bardzo dobrze radzą sobie z tym zadaniem. Wiedza, jaką otrzymują podczas studiowania na Akademii Sztuk Pięknych, pozwala im na tworzenie pomysłów często bardzo nowoczesnych i niepowtarzalnych.
Tymczasem przyszli inżynierowie są kształceni w dziedzinach technicznych takich jak: technologie, materiałoznawstwo, budowa i działanie urządzeń, itd. by móc biegle posługiwać się językiem techniki i znać odpowiedzi na zagadnienia techniczne. W firmach inżynierowie są zatrudniani jako osoby które są w stanie wykonać wcześniej zaprojektowany przedmiot, znają się także na oprogramowaniu wykorzystywanym do projektowania. Wiedzą jak dany przedmiot wykonać ale nie wiedzą jaki nadać mu kształt, by był konkurencyjny, by ludzie zechcieli go kupić i używać. Tu właśnie jest rola projektanta wzornictwa.
Tak jak już wspominano, niniejsza praca ma na celu zaprezentowanie wiedzy, jaką projektant wzornictwa czy też student wydziału wzornictwa powinien posiadać, by móc porozumieć się z inżynierem, technologiem od materiałoznawstwa czy też z przysłowiowym „panem Heńkiem” pracującym przy frezarce lub na tokarce. Przedstawiono tu zarówno technologie, które są wykorzystywane przy produkowaniu współczesnych wyrobów jak i materiały oraz prefabrykaty używane do ich wytworzenia.
Na początku należy uzmysłowić sobie jak szeroki jest zakres wymaganych przedsięwzięć związanych z produktem począwszy od pomysłu do jego stworzenia aż do jego utylizacji. Projektant jest jednym z wielu uczestników tych działań. Pełen zakres wymaganych przedsięwzięć można zidentyfikować w ramach tzw. „cyklu życia produktu”. Termin ten jest szeroko znany i można go rozpatrywać w różnych aspektach i pod różnymi względami.
W publikacjach marketingowych „cykl życia produktu” przedstawiany jest jako działania występujące w ramach czterech etapów: wprowadzenie na rynek, wzrost sprzedaży, nasycenie/dojrzałość i spadek sprzedaży. Jest to „rynkowy cykl życia produktu”, rozumiany jako okres w którym produkt znajduje się na rynku nabywcy. W tym czasie firma powinna stosować różnego rodzaju dialog z nabywcą oraz stosować odpowiednie stadia sprzedaży produktu tak by zmaksymalizować zysk ze sprzedaży w stosunku do poniesionych nakładów na produkcję oraz promocję. Wiedza o rynkowym cyklu życia produktu jest niezbędna dla działu marketingu by mógł on precyzyjnie sterować produktem w celu uzyskania jak najwięcej korzyści zdanego produktu dla firmy. Nie jest to jednak przedmiotem niniejszej pracy.
Istnieje również „techniczny cykl życia produktu” , na który mogą się składać działania w ramach następujących etapów: koncepcja produktu, projektowanie produktu, jego wytwarzanie/produkcja, użytkowanie, utrzymywanie/konserwacja i w końcu utylizacja. Z punktu widzenia projektanta najważniejsze są dwa pierwsze etapy, ale ważna jest także znajomość pozostałych etapów aby z pełną świadomością zaprojektować „odpowiedzialny” produkt.
Oczywiście te etapy nie są stałe i występują w różnych ułożeniach w zależności od rodzaju, wielkości i działalności firmy oraz rodzaju produktu czy też usługi. Czynników tych jest bardzo dużo. Dlatego też w roku 1969 powstała norma ISO/IEC 15288, która obrazuje działania/procesy w cykl życia systemu, rozumianego jako dowolny wytwór stworzony przez ludzi. Wytwór ten może mieć postać materialną (w tym produkt) lub niematerialną (usługa).
W tej normie naturalnie nie można znaleźć informacji w jaki sposób zaprojektować czajnik, pojemnik na olej czy też samochód ale znajdują się w niej procesy o charakterze zarządczym i technicznym wysokiego poziomu kompleksowo opisujące działania wszystkich ważnych uczestników cyklu życia systemu/produktu. Dla projektanta szczególnie ważne procesy to: zarządzanie projektami i definiowanie wymagań.
1. Paweł Balcerzak Wzornictwo przemysłowe – element wzrostu konkurencyjności gospodarki. O wzornictwie przemysłowym. Definicje, procedury, korzyści
dominik.glab@asp.waw.pl
ul. Myśliwiecka 8
00–459 Warszawa
zobacz jak dojechać